راندن در شهرها و جادهها یکی از فعالیتهای پراسترس و پرخطر است که ممکن است منجر به تصادفات و حوادث جادهای شده و زندگی افراد را در معرض خطر قرار دهد. برای جلوگیری از این اتفاقات ناگوار، پایش رفتار رانندگی و امتیاز رانندگی (Driving Scores) بسیار مهم است.
امتیاز رانندگی بهعنوان یک ابزار پایش رفتار رانندگی، برای اندازهگیری سطح مهارت و رانندگی ایمن استفاده میشود. این امتیاز، بر اساس عادات رانندگی، نحوه تعامل با خودرو و همچنین تواناییهای فنی و رانندگی، برای هر راننده در یک فرایند پیچیده منطقی تعیین میشود.
به عنوان مثال، شرکت تسلا برای خودروهای برقی خود، میزان تاثیر هر یک از رفتارهای پرخطر رانندگی، مانند عدم توجه به جو، ترمزهای شدید، سرعت، طول رانندگی در شب، رانندگی محتاطانه یا تهاجمی و … را در تصادفات به یک ضریب ثابت تبدیل کرده است. این ضریب به صورت پویا از تحلیل حجم بسیارزیادی دادههای رانندگی و وقایع پرخطر حین رانندگی بدست آمده و به صورت دورهای بروزرسانی میشود.
اهمیت پایش رفتار رانندگی و امتیاز رانندگی در امنیت جادهها بسیار بالا است. این ابزارها به مسئولین راهها و نیروهای انتظامی کمک میکنند تا رانندگانی که عادات بد و رفتار نامناسب دارند، را شناسایی و اقدامات لازم را برای اصلاح رفتار آنها انجام دهند. با این کار، احتمال وقوع حوادث جادهای کاهش مییابد و امنیت جادهها بالاتر خواهد رفت. تاثیرات پایش رفتار رانندگی و امتیاز رانندگی بر اصلاح عادات بد رانندگی نیز بسیار قابل توجه است. با اطلاع از امتیاز رانندگی خود، رانندگان میتوانند بهترین روشهای رانندگی ایمن را یاد بگیرند و عادات نامناسب خود را تغییر دهند. در نتیجه، میتوانند باعث کاهش تصادفات جادهای و مرگ و میر ناشی از آن شوند.
بهطور کلی، میتوان تخمین زد که ابزارهای پایش غیرمستقیم رفتار رانندگان میتوانند بهطور موثری روی امنیت جادهها و کاهش مرگ و میر ناشی از تصادفات تاثیر بگذارند. در واقع، این ابزارها میتوانند به عنوان یکی از راهکارهای اصلاح رفتار رانندگی و افزایش امنیت جادهها مطرح باشند. بنابراین، مسئولین راهها و نیروهای انتظامی باید از این ابزارها برای پایش رفتار رانندگی و امتیاز رانندگی استفاده کنند تا بهبود ایمنی جادهها و کاهش تصادفات جادهای کمک کنند. یک نگرانی عمده که در مورد پایش رفتار رانندگی بخصوص برای رانندگان وجود دارد، سوءاستفاده قهری از این مکانیزم توسط مجری قانون یا پلیس است. در صورت استفاده نادرست از این ابزار به نظر میرسد این نگرانی نه تنها جدی بلکه قابل درک است.

رویکرد مدرن به این موضوع، استفاده تشویقی از این ابزارها است. طراحی گیمیفیکشنهای اجتماعی، ارائه مشوقهای اقتصادی، تخفیفهای متنوع بیمه، عوارض نیمبها و نوآوریهای تشویقی دیگر میتواند اثرات این نگرانی را تا حد خوبی کاهش دهد. مورد بعدی که در رفع این نگرانیها و در نتیجه استفاده فراگیر از این ابزار در حفظ امنیت جادهها میتواند کمک کند، عدم تکیه شناسایی راننده و پایش راننده به صورت انفرادی است. استفاده از دادههای تجمیعی بدون نام و روندهای خوشهای میتواند ما را به صورت غیرمستقیم به راهکارهای موثر در امنیت رانندگی و اصلاح عادات نادرست رانندگان و افزایش شاخص متوسط دستفرمانی رانندگان در سطح شهرها هدایت کند.
در نهایت، باید توجه داشت که پایش رفتار رانندگی و امتیاز رانندگی تنها یکی از راهکارهای موثر برای افزایش امنیت جادهها و کاهش تصادفات جادهای است. برای رسیدن به این هدف، نیاز است تمامی افراد به آموزشهای رانندگی ایمن دسترسی داشته باشند و از رانندگی با توجه به قوانین و مقررات جادهای پیروی کنند.
پانوشت: در کاربِــرد، الگوریتم منحصربهفردی برای محاسبه امتیاز رانندگی در هر سفر (Trip) توسعه داده شده است که علاوه بر تاثیر ضریب رفتارهای پرخطر در امتیاز نهایی، الگوی تکرار این رفتارها نیز توسط هوش مصنوعی مورد تحلیل قرار گرفته و خطای امتیازدهی به این شکل کاهش میابد. قابلیت پایش متریکهای مدرنی مانند شاخص دستفرمانی رانندگان از دیگر امکانات پلتفرم کاربِــرد است.
به طور مثال، تمام ترمزهای شدید یا انحراف مسیرها ناگهانی، نشانه یک رانندگی ذاتی پرخطر نیستند. انحراف ناگهانی به منظور گریز از حادثه امری شایع در کلان شهرهای پرترافیک است که باید در تحلیل نوع رانندگی نرمال مدنظر قرار گیرد. این موارد و موارد دیگر در واقعیسازی مکانیسم امتیازها حائز اهمیت هستند تا دادههای جمعآوری شده با کمترین سوگیری ممکن مورد استفاده و بهرهبرداری قرار بگیرند.

دیدگاهتان را بنویسید